Değer ne anlama gelir?
Bu yazıda Portföy Kriteri üzerinde duracağız. Eğer okumadıysanız serinin ilk yazısı olan “Proje Portföy Yönetimi” yazısına buradan, 2. yazımız “Portföy Yönetim Süreci” yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Portföy yönetimi, aday projeler içinden en iyilerini seçmek için sistematik bir yöntem kullanır. Peki “en iyi” nedir? Bu tanım her organizasyon için farklıdır. Mesela bir organizasyon, çevre yönetimini en üst yere koyarken, bir başkası ROI (yatırımın geri dönüşü)’yı en üste koyabilir. Her organizasyon kendisi için en önemli olan birkaç kritik portföy kriteri seçmelidir. Verinin yönetilebilir olması için bu kriter sayısını 4 ila 10 arasında tutmakta fayda var.
Doğru kriter seçimi kritik öneme sahiptir çünkü yanlış kriter, yanlış proje seçimine sebep olur. Değerleme kriterleri seçimi için 2 ana yaklaşım vardır:
- Finansallar
- Puanlama
Aşağıda iki yaklaşım için de örnekleri bulabilirsiniz:
Finansallar
- Geri dönüş süresi
- Net bugünkü değer (NPV)
- Harcanan paranın karşılığı
Puanlama
- Pazar artışı
- Stratejiye uygunluk
- Ürün ve rekabet avantajı
- Teknik fizibilite
En iyi projelere karar verilirken finansal değerleme yaklaşımı kullanılırsa, “net şimdiki değer” gibi “sayılabilir” parasal metrikler kullanılır ancak finansal yaklaşım bazen portföy yöneticilerini yanlışa düşürür. Bunun sebebi rakamların kesinliklerinin yanlış olabilmesidir. Aslında teorik olarak finansal metotlar doğru olmasına, tüm araçlar arasında en fazla bunların kullanılmasına karşın, incelenen portföy performans metrikleri arasında en düşük başarı sonuçlarını yine bunlar vermiştir.
Puanlama ile değerleme farklı bir yaklaşımı kullanır. Araştırmacılar birçok alandaki projelerde hangi proje karakteristiklerinin başarı sağlamayla ilgili olduğunu biliyorlar. Puanlama, aday projeler arasında seçim için bu tahminleme faktörlerini kullanır. Mesela son ürün başarısı ile ilgili olan 3 faktör aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Müşterilere yüksek değer sunan benzersiz ürün
- Hareketli bir pazarı hedefleyen ürün
- Şirketin güçlü yanlarını kaldıraç olarak kullanan ürün
Teorik üstünlükten bağımsız olarak düşünüldüğünde, yönetimin karar verme stiline uyan bir değerleme yöntemi kullanılmasında fayda var. Bazı organizasyonlar finansal analiz yapmakta daha rahatken, diğerleri puanlamanın kullanıldığı bir yöntemle oylama ve tartışma kültürünü tercih edebilirler. Bir başkası ise finansallar ve puanlamayı birleştirerek bir yöntem geliştirebilir. Yine de söylemek lazım ki, birçok organizasyon en azından bir miktar puanlamayı değerlendirme süreçlerine katıyorlar. En azından bir yöntem kullanmak hiçbirini kullanmamaktan iyidir.
Bu ve bir önceki yazımızda portföy hedeflerinin ve kriterlerinin belirlenmesi üzerinde durduk. Bir sonraki yazımızda ise portföyün oluşturulması üzerinde duracağız. Bu arada MIF Yazılım & Danışmanlık PPM hizmetlerini incelemek için tıklayınız.
Herhangi bir konuda danışmak isterseniz arayabilir ya da mesaj gönderebilirsiniz.